Ҫӗнӗ Шупашкарта хӗвел модулӗсем кӑларакан «Хевел» предприяти тӑвасси пирки хӑй вӑхӑтӗнче хытах калаҫкаланӑччӗ. Кайран шӑв-шавӗ лӑпланчӗ, ӗҫӗсем те кар кӑна кайрӗҫ тесе калама йывӑртарах. Халӗ ӗҫ чӑннипех те пырать. Пӗлнӗ тӑрӑх, паян унта Мускаври специалистсем таранах вӑй хураҫҫӗ.
Ҫав вӑхӑтрах предприятие хута ярсан специалистсем кирли куҫ кӗрет. Ҫавна май завод халӗ ҫине тӑрсах специалистсене пухать иккен. Технологи линине ӗҫлеттерсе тӑма пултаракансене — пурӗ 80 ҫынна — ҫулталӑк вӗҫлениччен илесшӗн. Пӗтӗмпе вара унта 300 ҫын ӗҫлемелле. Анчах ку вӑл паян-ыранах мар — 2014-мӗш ҫул вӗҫленнӗ ҫӗре.
Ҫак вӑхӑтра Чӑваш наци вулавӑшӗн ертӳҫине шыраҫҫӗ — ку вырӑн Роза Лизакова хӑй ирӗкӗпе кайнӑ хыҫҫӑн пушаннӑ имӗш. Хальхи вӑхӑтра вара пуҫлӑх тивӗҫӗсене Светлана Старикова туса пырать.
Ҫак ӗҫ вырӑнне йышӑнас текенсен ертӳҫӗре 5 ҫултан кая мар ӗҫленине тата аслӑ пӗлӳ илнине ҫирӗплетекен хутсене кӑтартмалла. Паллах, заявлени ҫырнисӗр, сӑнӳкерчӗк тивӗҫтермесӗр, анкета тултармасӑр, сывлӑх ҫирӗплӗхне ӗнентермесӗр ку ӗҫ иртмест. Хутсене чӳкӗн 6-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ.
Ют ҫӗршыв ҫыннисене ӗҫе илнине тишкерсе республикӑра ҫулсерен пӗтӗмлетеҫҫӗ иккен. Юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне Чӑваш Енре 176 предприяти-организацире ют ҫӗршыв ҫыннисем 570-ӑн ӗҫлеҫҫӗ иккен. Вӗсенчен ҫуррине яхӑнӗ (47,2 проценчӗ) тирпейлекен отрасльте тар тӑкать-мӗн. Сӑмах май, маларах асӑннӑ йышран 100 ытла ҫын трактор тӑвакан савутра вӑй хурать. Суту-илӳре тӑрӑшакансем — мӗнпур йышӑн 16 проценчӗ, 11 проценчӗ — строительствӑра, 4,7 проценчӗ — ял тата вӑрман хуҫалӑхӗсенче, 1,8 проценчӗ — транспорт отраслӗнче. Урӑх енпе тӑрӑшакансем те пур.
Пирӗн патра тӗпленнисенчен 64,9 проценчӗ — Узбекистан ҫыннисем, 10,9 проценчӗ — Таджикистанран, 9,2 проценчӗ — Арменинчен, 5,5 проценчӗ — Украинӑран. Ытти ҫӗршыв ҫыннисем те пур паллах. Ют ӗҫртен килнисен хушшинче обрубщиксем, поварсем, пулӑшуҫӑ-рабочисем, штукатурсем, формовщиксем, каменщиксем, грузчиксем, ҫӗвӗҫсем тата ыттисем пур. Маларах асӑннӑ цифрӑсем официаллӑ ҫӑлкуҫ пӗлтерни тӑрӑх. Вӑрттӑн ӗҫлеттерекенсемпе ӗҫлекенсем те, ахӑртнех, ҫук мар-тӑр…
Чӑваш Енре сусӑрсем валли тата тепӗр 2,2 пин ӗҫ вырӑнӗ туса памалла. 100 ҫынтан сахалрах тӑрӑшакан предприятисенче мӗнпур ӗҫ вырӑнӗнчен 1,5 процентне сусӑрсене вырнаҫтармалла. Ҫапла йышӑннӑ республикӑн ӗнерхи правительство ларӑвӗнче. Ку йышӑну 35 ҫынтан пуҫласа 100 ҫын таран ӗҫлекеннисене пырса тивӗ.
Ларура Чӑваш Ен Элтеперӗ пуҫлӑхсем сусӑрсене ӗҫрен хӑтарма пӑхнӑ тӗслӗхсем тӗл пулмаҫҫӗ-и тесе кӑсӑкланнӑ. Ӗҫпе тивӗҫтерекен службӑн пуҫлӑхӗ Сергей Дмитриев ӗнентернӗ тӑрӑх, ун пек тӗслӗхсем сайра-хутра кӑна тӗл пулаҫҫӗ иккен.
100 ҫын ытларах ӗҫлекеннисенче сусӑрсем валли 2 проценчӗ валли квота туса памалла.
Пӗтӗмпе вара Чӑваш Енре 92 пин ытла сусӑр пурӑнать, вӗсенчен 30,3 пинӗ — 16–60 ҫултисем иккен. Ӗҫлеме пултаракан сусӑрсем 10 пин ытларах-мӗн, вӗсенчен хальлӗхе 5,5 пинӗ ӗҫлет.
Тӗрӗссипе вӗсем кӑна мар-ха. Тата ӑна-кӑна илсе паракан (сӑмах подсобниксем пирки пырать) рабочисем, грузчиксем, слесарьсем, токарьсем тата, кирек ӑҫти пекех, сутуҫӑсем кирлӗ. Кун пирки район администрацийӗн официаллӑ сайтӗнче пӗлтерни тӑрӑх ӑнланма пулать.
Пысӑкрах шайри специалистсем валли вырӑн вара сайрарах тупӑнать. Ҫапах та вӑл тӑрӑхри предприятисем инженерсем, конструкторсем, тӗрлӗ профильлӗ ытти хӑш-пӗр специалист шыранине пӗлтеркелеҫҫӗ-мӗн.
Район администрацийӗн официаллӑ сайтӗнче уйрӑмах кирлӗ специальноҫсене кӑтартни тӑрӑх хакласан, улатӑрсене 27 врач, 11 инженер, 13 водитель, 60 ҫӗвӗҫ, 18 каменщик, 26 сутуҫӑ, 36 подсобнӑй рабочи кирлӗ.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетне ертсе пыракан Всеволод Агаков ӗҫрен каять. Ҫитес ҫулхи кӑрлачра вӑл 65 ҫул тултарать иккен. Аслӑ шкулсен ертӳҫисен, саккунпа, ҫав ҫула ҫитсен ӗҫе пӑрахмалла. Ҫапах та чылай правилӑра та «анчах» текен самант та пур та, кунта та ҫавӑн пекех — уйрӑмах хисеплӗ ректорсем 70 ҫула ҫитичченех хӑйсен вырӑнӗнче тар тӑкма пултараҫҫӗ.
Ректор ӗҫе мӗн шутпа пӑрахас тени пирки халӗ хӑшӗсем хытах пуҫ ватаҫҫӗ иккен. Асӑннӑ аслӑ шкулпа ҫыхӑннӑ коррупцилле хӑш-пӗр фактсем пирки Раҫҫейӗн Аслӑ шкул министерстви хистемен мар-ши тесе пӑшӑлтатакансем те пур-мӗн.
Ректор вырӑнне йышӑнма пултаракан кандидатурӑсем пирки те пуҫ ватакансем пур-мӗн. Вӗсен шучӗпе ҫак должноҫе ЧПУн вӗренӳ енӗпе ӗҫлекен проректорӗ Андрей Александров е тата республикӑн вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов йышӑнма пултарать-мӗн.
-8.7 °C